Motywacja pracowników – jak zwiększyć zaangażowanie pracowników w firmie?

Do podstawowych motywatorów zalicza się m.in. wynagrodzenie, warunki pracy czy możliwość samorealizacji. Jednak podstawowy pakiet benefitów często okazuje się niewystarczającym systemem motywacji. Jak zwiększyć zaangażowanie swoich pracowników w pracę? Dowiedz się, na jakie aspekty zarządzania należy postawić!

Motywacja pracownicza – na czym polega?

Motywacja rozumiana jest jako podejmowanie działania, dążenie do osiągnięcia określonych celów. Dzieli się na motywację zewnętrzną i wewnętrzną, a także na tę pozytywną (związaną z nagrodami) lub negatywną (wynikającą z obawy przed karą). Jeśli mowa o środowisku pracy, to stopień motywacji często utożsamiany jest z poziomem zaangażowania w wykonywane zadania.

Badania przeprowadzane w XXI wieku niejednokrotnie wykazywały, że Polacy nie są zbyt zaangażowani w swoją pracę. Problem z motywacją pracowników nie występuje tylko w naszym kraju. Szacuje się, że na całym świecie tylko około 13% zatrudnionych wykazuje się rzeczywistym zaangażowaniem w swoje obowiązki.

Przedsiębiorstwa próbują na to reagować, wprowadzając różne systemy motywacyjne – jedne mniej, inne bardziej efektywne. Warto jednak mieć na uwadze, że motywacja pracownicza wiąże się z wieloma czynnikami i jest także kwestią indywidualną. Rozpoznanie jej źródeł to jedno z kluczowych zadań współczesnych menedżerów.

Czynniki motywujące do pracy – jakie należy mieć na uwadze?

Na temat motywacji powstało wiele teorii naukowych. Zalicza się do nich znaną powszechnie piramidę potrzeb Maslowa, ale także koncepcje związane z nurtem zarządzania, takie jak dwuczynnikowa teoria Herzberga czy też teoria X i Y McGregora. Na podstawie różnych badań naukowych można wymienić najważniejsze czynniki, które motywują pracowników do pracy. Zalicza się do nich:

• Poczucie władzy i odpowiedzialności – nie chodzi to o to, że wszyscy pracownicy pragną być CEO lub menedżerami wysokiego szczebla. Mowa tu raczej o poczuciu sprawczości, możliwości poprowadzenia ciekawego projektu, wpływania na innych (np. poprzez przekazywanie wiedzy);
• Pieniądze – nikt nie odkryje Ameryki, stwierdzając, że dla ludzi ważne są pieniądze. Ale nie wolno o tym zapominać. Mimo licznych pochwał i uznania od przełożonego, jeśli wynagrodzenie nie pozwoli pracownikowi na realizację marzeń lub nie wzrośnie mimo nabywania nowych kompetencji, to żadne inne motywatory nie zadziałają;
• Autonomia – nikt nie lubi być stale kontrolowany. Należy więc obdarzyć pracowników zaufaniem i pozwolić im na samodzielne wykonywanie zadań, a nawet i podejmowanie niektórych decyzji;
• Ciekawe wyzwania – nowe zadania i obszary do odkrycia dla niektórych są koszmarem sennym, a dla innych motywatorem do działania. Warto odkryć, którzy pracownicy potrzebują nowych rzeczy, a którzy wolą stabilny porządek;
• Uznawanie i pochwały – każdy pracownik potrzebuje czuć się docenionym. Powinno się więc zauważać wkład w pracę;
• Osiąganie celów – niektórym ludziom ogromną satysfakcję z pracy przynoszą projekty zakończone sukcesem, w których mogli uczestniczyć;
• Akceptacja i integracja z zespołem – relacje międzyludzkie to niezwykle istotny aspekt pracy. Pracodawca powinien zdawać sobie sprawę, że zgrany zespół działa bardziej efektywnie;
• Poczucie bezpieczeństwa – to jedna z potrzeb niższego rzędu. Podobnie jak w przypadku wynagrodzenia, jeśli nie będzie zapewniona, to nie sposób zrealizować tych związanych z wyższym rzędem;
• Możliwość rozwoju osobistego i zawodowego – to przede wszystkim możliwość podnoszenia własnych kompetencji, ale też rozwijania swojej osobowości.

Na każdego pracownika mogą oddziaływać nieco inne czynniki. Mogą one być powiązane także z wiekiem (przynależnością do generacji), stażem pracy czy też cechami temperamentu.

Jak zbudować skuteczny system motywacyjny w firmie?

Oferowanie pracy zdalnej, owocowych czwartków, bogatego pakietu ubezpieczenia czy premii rocznej to oczywiście istotne aspekty. Nie da się jednak na nich zbudować efektywnego systemu motywacji. Są zbyt uniwersalne i nie odwołują się do ludzkiego czynnika.

Pracodawca powinien więc zadbać o szeroki aspekt potrzeb pracowników. Wliczają się do tego motywatory płacowe (wynagrodzenie, premia, podwyżki), jak i te pozapłacowe (różne benefity, np. zniżki na produkty czy wyjazdy). Istotne jest także odpowiednie zarządzanie ludźmi. Warto więc wprowadzić kilka skutecznych praktyk.

1. Zadbaj o dobrą komunikację – zasadniczą różnicą między szefem a liderem jest bycie częścią zespołu. Lider powinien nie tylko wydawać polecenia i przypisywać zadania, ale i rozmawiać z pracownikami, uczestniczyć w spotkaniach. Do zasad dobrej komunikacji wlicza się też regularne przekazywanie informacji zwrotnej, objaśnienie niejasności.
2. Odkryj role zespołowe – istnieją różne typy osobowości w zespole. Jednym z modeli, który pozwala je opisać jest model DICS. Dzieli on pracowników względem czterech osobowości: rozważnej, dominującej, stabilnej i inspirującej. Aby skutecznie zmotywować pracowników, należy najpierw rozpoznać, na czym im najbardziej zależy – czy na pracy w zespole, czy na wykonywaniu zadań indywidualnie itp.
3. Stale obserwuj ludzi – nie da się odkryć ludzi bez przebywania z nimi, obserwowania i rozmawiania. Dobry menedżer powinien aktywnie słuchać swoich podwładnych i przede wszystkim być otwartym. Czasami może zdarzyć tak, że kierownik nie dostrzega motywacji danego pracownika, ponieważ sam ma inne wyobrażenie zaangażowania.
4. Doceniaj nawet mniejsze osiągnięcia – wiadomo, że nie zawsze ma się czas na przekazywanie feedbacku po wykonaniu każdego zadania. Ale warto czasem wyjść poza schemat i docenić sposób wykonywania obowiązków w trakcie pracy, a nie jedynie podczas cyklicznych podsumowań.
5. Dopasuj styl zarządzania do typu osobowości – słuchanie i obserwacja pracowników są ważne, ale powinny za nimi iść także pewne działania. Najefektywniej działa motywacja dopasowana do potrzeb konkretnego pracownika. Jeśli więc menedżer odkrył osobowość danej osoby, to powinien wprowadzić adekwatny do tego styl zarządzania (delegujący, nadzorujący itp.).

Sposoby motywowania pracowników – czego unikać?

Aby skutecznie motywować pracowników do efektywnej pracy, należy też wiedzieć, jakich praktyk bezwzględnie się wystrzegać. Nawet najlepiej zaprojektowany system motywacji może zostać zniszczony przez czynnik ludzki. Jakie błędy najczęściej popełniają menedżerowie?

1. Niewyznaczanie jasnych celów – mowa tu nie tylko o normach do wyrobienia czy celach rocznych. Należy także pamiętać o dokładnym objaśnianiu zadań i wizji. Jest to szczególnie istotne np. przy wprowadzaniu do nowego projektu.
2. Lekceważenie negatywnych emocji – i przede wszystkim zamiatanie ich pod dywan. Mogą być związane z wieloma aspektami, np. z brakiem wiary we własne kompetencje czy konfliktem w zespole.
3. Stosowanie mikrozarządzania – czyli ciągłego kontrolowania pracowników i sprawdzania, czy wykonują zadania dokładnie z wytycznymi. Zabija to poczucie zaufania do siebie nawzajem i nie pozwala na obdarzenie autonomią.

Dobry pracodawca i menedżer powinien poznać dokładnie czynniki motywujące pracowników i mieć na uwadze, że to, co sprawdza się u jednej osoby, nie musi pozytywnie działać u drugiej. Zawsze jednak sprawdza się docenianie pracy i oferowanie możliwości rozwoju.