Wiele osób porównuje swoje zarobki to tzw. średniej krajowej, aby dowiedzieć się, czy ich pensja utrzymuje się na zadowalającym poziomie, czy jest niższa niż przeciętne wynagrodzenie Polaka. Informacje o średnim wynagrodzeniu Polaków publikuje Główny Urząd Statystyczny. Instytucja ta podała już dane za pierwszy kwartał 2023 roku. Zgodnie z nimi dynamika średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw utrzymała się na dwucyfrowym poziomie. Ile dokładnie wyniosło przeciętne wynagrodzenie Polaków w 2023 roku, a także, od czego zależy wzrost lub spadek płac? Podpowiadamy.
Czym jest średnia krajowa?
Średnia krajowa to wskaźnik statystyczny, który informuje o tym, ile przeciętnie zarabiają pracownicy sektora przedsiębiorstw w konkretnym państwie. Dane te są na bieżąco analizowane i przetwarzane przez Główny Urząd Statystyczny. GUS publikuje informacje na temat przeciętnego wynagrodzenia Polaków co miesiąc, kwartał i rok. Dane te wyliczane są na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, a także przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej. Jest to więc wskaźnik, który nie odzwierciedla bezpośrednio zarobków Polaków, lecz ma on wpływ między innymi na wysokość emerytur, ze względu na to, że właśnie te dane ZUS wykorzystuje, aby ustalić wysokość składki zdrowotnej, którą muszą ponosić osoby prowadzące własną działalność gospodarczą.
Mimo że średnia krajowa i jej sposób obliczania wciąż budzą wiele kontrowersji, to wskaźnik ten używany jest zarówno przez ekonomistów, polityków, jak i inne grupy zawodowe, a także do tworzenia prognoz gospodarczych na kolejne lata czy oceny sytuacji państwa. Średnia krajowa nie jest najlepszym wskaźnikiem, do którego powinniśmy porównywać swoje wynagrodzenie, ponieważ uwzględnia ona zarówno pensję osób zajmujących bardzo wysokie stanowiska, na przykład prezesów firm, jak i pracowników, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem równym najniższej krajowej. Z tego powodu lepszym wskaźnikiem, do którego powinniśmy porównywać swoje wynagrodzenie, jest mediana, a najlepiej mediana zarobków w naszej konkretnej branży na podobnym lub takim samym stanowisku. Bardziej miarodajna jest nie tylko mediana ale również dominanta.
Ile wynosi przeciętne wynagrodzenie Polaków w 2023?
Główny Urząd Statystyczny podaje informacje dotyczące średniego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw co miesiąc. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w grudniu 2022 roku wyniosło 7329,96 zł. Średnia krajowa w sektorze przedsiębiorstw za cały 2022 rok wyniosła 6346,15 zł. W styczniu 2023 przeciętne wynagrodzenie Polaka to już 6883,96 zł. Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w lutym 2023, a więc średnia płaca wynosiła 7065,43 złotych brutto przy umowie o pracę, więc to kwota około 5146 zł netto. W marcu 2023 średnie wynagrodzenie wyniosło 7508,34 zł. Dane z pierwszego kwartału 2023 (styczeń–marzec) wskazują, że średnia krajowa w tym okresie wyniosła 7178,30 zł brutto.
Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w maju 2023 wynosi 7180,71 zł, a w kwietniu 2023 r. – 7430,06 zł. GUS podał, że w czerwcu 2023 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw zwiększyło się w stosunku do maja br. o 2,1 proc. Przed rokiem według danych Głównego Urzędu Statystycznego w czerwcu 2022 roku względem maja 2022 rok odnotowano wzrost płac o 2,4 proc. Dane o średniej krajowej Główny Urząd Statystyczny podaje do publicznej wiadomości, dlatego każdy może przyjrzeć się tej statystyce i zastanowić się co dla niego wynika z danych udostępnianych przez GUS.
Jeżeli pracownik zarabia kwotę dużo poniżej tej, którą Główny Urząd Statystyczny podał w konkretnym miesiącu, wówczas musi się zastanowić, co może zrobić, aby jego wyniosło zrównało się z tym, jakie otrzymuje przeciętny Polak. Ile wynosi średnia krajowa w 2023? Tego dowiemy się na początku przyszłego roku. Dane GUS dotyczące wskaźnika, jakim jest średnia krajowa 2023, zostaną podane do publicznej wiadomości. Chociaż przeciętne wynagrodzenie brutto ma wpływ na rynek pracy to ze względu na rosnącą inflację i wzrost cen, wzrost płac brutto miesięcznie nie jest odczuwany. Najnowsze dane dotyczące zarówno inflacji, jak i przeciętnego zatrudnienia są jednak optymistyczne, ponieważ inflacja w Polsce wynosi aktualnie mniej niż na początku 2023 roku wynosiła wówczas 18,4% (w lutym 2023).
Ile wynosi w 2023 roku najniższa krajowa?
Najniższa krajowa w Polsce aktualnie wynosi 3600 zł brutto. Stawka ta obowiązuje od 1 lipca 2023 roku. Wcześniej od 1 stycznia 2023 roku najniższa krajowa wynosiła 3490 zł brutto. Z kolei w 2022 roku minimalne wynagrodzenie w Polsce wynosiło 3010 zł brutto. Obecnie więc kwota minimalnego wynagrodzenia netto to około 2800 zł, a dokładnie 2780 zł. Stawka godzinowa zaś to 21 zł netto. Płaca minimalna ma wzrosnąć również w przyszłym roku. Kwota netto wówczas wzrośnie nawet do 3261,66 zł.
Przeciętne wynagrodzenie w 2023 roku – średnia dla poszczególnych zawodów
W 2023 roku średnia za cały ten okres dla poszczególnych zawodów będzie znana za kilka miesięcy. Jednak na podstawie dotychczasowych danych opublikowanych przez GUS, które dotyczą głównie pierwszego kwartału 2023, a także drugiego kwartału 2023, można zaobserwować pewne tendencje. Pierwsze wnioski, jakie nasuwają się, po przeanalizowaniu takich danych dotyczą tego, że średnia pensja w sektorze publicznym i prywatnym mocno różni się od siebie.
Warto również spojrzeć na dane GUS publikowane co dwa lata dotyczące poziomu nagrodzeń w poszczególnych profesjach. Na ich podstawie możemy stwierdzić, że na najlepsze zarobki mogą liczyć kontrolerzy finansowi, którzy uzyskują wynagrodzenie na poziomie około 30 000 złotych brutto miesięcznie, a także radcy prawni, którzy zarabiają 25 tysięcy brutto miesięcznie oraz programiści których średnie zarobki kształtują się na poziomie 20 000 brutto miesięcznie. Z kolei najniższe średnie wynagrodzenie otrzymują fryzjerzy, kosmetyczki, asystenci biurowi czy pracownicy związani z gastronomią, czyli kelnerzy, barmani czy pomoc kuchenna. W tych profesjach średnie wynagrodzenie kształtowało się na poziomie zbliżonym do najniższej krajowej.
Warto mieć jednak świadomość, że wynagrodzenia stale rosną nie tylko ze względu na rosnącą inflację i wzrost cen towarów i usług, ale także ze względu na politykę niektórych firm. Wiele przedsiębiorstw docenia efektywnych i wydajnych pracowników, dlatego chcąc ich zatrzymać, oferują im podwyżki wynagrodzeń, a także liczne benefity zarówno płacowe w postaci premii, jak i pozapłacowe. Każda firma, która dba o swój wizerunek, regularnie aktualizuje wysokość pensji swoich pracowników.
Czy realne wynagrodzenie Polaków wzrosło w 2023?
Każdy pracownik powinien zdawać sobie sprawę z tego, że pojęcia takie jak najniższe wynagrodzenie czy średnie wynagrodzenie, wykorzystywane są głównie w celach statystycznych i nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości związanej z prawdziwą sytuacją finansową Polaków. Mimo wzrostu zarówno najniższej pensji, jak i średniego wynagrodzenia, Polacy odczuwają negatywne skutki inflacji i ich sytuacja jest dużo gorsza, niż wynika to z wymienionych wcześniej liczb. Wzrost wynagrodzeń opublikowany przez GUS nie jest równoznaczny z tym, że Polacy się bogacą. Wręcz przeciwnie – po uwzględnieniu inflacji realne średnie wynagrodzenie jest niższe w stosunku do cen niż w zeszłym roku (2022 r). Dlatego nawet kilkuprocentowa podwyżka nie uchroni konsumentów przed ponoszeniem coraz to większych wydatków. Choć wzrost minimalnej płacy po drugim kwartale 2023 r dla niektórych jest pewną rekompensatą to jednak wyłącznie częściową.
