Prowadzenie firmy, niezależnie od jej rozmiaru, to ogromne wyzwanie. Wiedzą o tym w szczególności właściciele przedsiębiorstw wytwarzających towary, dysponujące m.in. wielkimi halami produkcyjnymi. Dowiedz się, co to jest lean management i jak może usprawnić funkcjonowanie biznesu!
Lean management – co to takiego?
Lean management to filozofia prowadzenia organizacji określana też jako lean manufacturing. Po polsku nazywa się ją jeszcze szczupłym zarządzaniem. Jej główny cel to maksymalizacja wartości dla klienta przy jednoczesnej minimalizacji marnotrawstwa. Najważniejsze założenie polega na eliminowaniu wszelkich działań, które nie dodają nic do końcowego produktu lub usługi, aby zwiększyć efektywność i poprawić jakość funkcjonowania firmy.
Historia szczupłego zarządzania rozpoczęła się w Japonii po II wojnie światowej, a przedsiębiorstwem, które jako pierwsze wdrożyło tę filozofię, była Toyota. Motoryzacyjny gigant na nowo zdefiniował podejście do produkcji, niesamowicie zwiększając efektywność swoich działań i wydajność pracy. Po mniej więcej dwóch dekadach filozofię zaczęły wdrażać kolejne firmy motoryzacyjne, a później również te z innych sektorów rynku.
Główne zasady lean managementu to:
- ustalenie wartości dla klienta – firma musi określić, co w ostatecznym produkcie jest najważniejsze dla konsumenta, by wiedzieć, na co ukierunkować swoje działania;
- zdefiniowanie strumienia wartości – trzeba dokładnie przeanalizować wszystkie procesy w przedsiębiorstwie, od produkcji po realizację zamówień, by móc wyeliminować każdy etap niewnoszący pozytywów dla końcowych odbiorców;
- dbałość o nieustanny przepływ – minimalizacja wszelkich przestojów, jakie mogą się wydarzyć na drodze produkcyjnej. Organizacja musi odpowiednio rozplanować logistykę wszystkich działań;
- wdrożenie systemu ssącego – firma nie powinna skupiać się na tworzeniu zapasów lub sztucznej kreacji niedostępności, lecz dostarczać produkty we właściwym stosunku do zapotrzebowania, bo właśnie to pozwala na płynność działalności;
- bieg ku doskonałości – przedsiębiorstwo ma cały czas dążyć do polepszania jakości swoich usług i usprawniania procesów.
Jednym z kluczowych filarów lean managementu jest minimalizacja marnotrawstwa. Koncepcja koncentruje się na identyfikacji i eliminacji wszelkich rodzajów marnowania zasobów, takich jak nadprodukcja, zapasy, nieefektywne procesy czy błędy.
Podstawowe narzędzia lean management
Aby realizować koncepcję lean managementu, firmy korzystają z ogromu różnych narzędzi. Do najpopularniejszych należą, m.in.:
- 5S – metoda organizacji miejsca pracy, która ma na celu poprawę efektywności i bezpieczeństwa. Zalicza się do niej odpowiednie zarządzanie przestrzenią i narzędziami czy utrzymywanie porządku;
- VSM – narzędzie służące do analizy i planowania przepływu wszystkich materiałów i informacji, które są niezbędne do dostarczenia produktu lub usługi klientowi. Pozwala łatwo zidentyfikować marnotrawstwo;
- SMED – technika, która ma na celu skrócić czas dostosowywania maszyn i narzędzi, aby zwiększyć elastyczność produkcji i zredukować przestoje;
- zarządzanie wizualne – polega na wykorzystaniu różnych form wizualizacji (np. tablic, wykresów, schematów) do przekazywania informacji w miejscu pracy, co ułatwia przyswajanie danych;
- TPM – podejście do utrzymania maszyn i urządzeń w dobrym stanie, które uwzględnia np. działania konserwacyjne, zapobiegające awariom.
Istnieje także wiele innych narzędzi zwiększających produktywność organizacji. Klucz to odpowiednie dopasowanie ich do profilu działania danego przedsiębiorstwa i konkretnych procesów produkcyjnych. Trzeba też pamiętać o tym, że taki system zarządzania wymaga ciągłego doskonalenia i poprawy jakości procedur.
Zalety szczupłego zarządzania przedsiębiorstwem
Przykłady firm lean managmentowych pokazują, że taki sposób zarządzania produkcją przynosi wiele korzyści. Oto kluczowe zalety lean management:
- zwiększenie efektywności operacyjnej;
- mniejsze marnotrawstwo zasobów;
- podniesienie jakości produktów i usług;
- redukcja kosztów produkcji;
- zwiększenie zadowolenia wśród odbiorców;
- szybsze wprowadzanie nowych towarów na rynek;
- poprawa bezpieczeństwa pracy;
- lepsze zaangażowanie pracowników;
- zwiększenie konkurencyjności.
Czasami metody lean managementu są dość trudne do wprowadzenia. Firmy od lat działające w ramach innych systemów muszą przejść solidną zmianę kultury organizacyjnej, co bywa niemałym wyzwaniem. Koszty początkowe również mogą być wysokie, jednak inwestycja daje długofalowe korzyści, które są tego warte.
Lean management – przykłady działań w duchu tej koncepcji
Aby opisać lean management na przykładzie przedsiębiorstwa, najlepiej sięgnąć po pioniera koncepcji, czyli Toyotę. W drugiej połowie XX wieku zaczęto zauważać spore różnice w produktywności motoryzacyjnego giganta a innych przedstawicieli na międzynarodowym rynku. Zaczęli interesować się tym badacze, którzy opisali m.in. stosowany przez japońskiego producenta system dostaw just in time.
Dzięki odpowiednio zaplanowanemu systemowi zaopatrzenia firma produkowała wtedy, kiedy było na to zapotrzebowanie. To popyt wpływał na ilość pracy, jaką trzeba było wykonać w danym czasie. Powstał nawet Toyota Production System, czyli cały zbiór technik, jakie japoński producent wdrożył po II wojnie światowej.
Jeden z twórców systemu Toyoty wyróżnił siedem rodzajów marnotrawstwa w firmie, dzięki czemu możliwe było zminimalizowanie ich wszystkich. Dotyczyły one m.in. nadmiernej produkcji czy wad jakościowych w produktach. Japońskie zasady procesu produkcji do dziś są przykładem dla firm w zakresie lead managementu.
Znasz już definicję lean managementu, przykłady zastosowania, korzyści i narzędzia pozwalające wdrożyć ten system w organizacji. Może czas pomyśleć nad tą koncepcją w ramach swojego biznesu?
