Na sukces zawodowy składa się wiele czynników. Na część z nich mamy bezpośredni wpływ, rozwijając swoje umiejętności, wiedzę i zdobywając doświadczenie w branży. Jednak niektóre aspekty determinujące powodzenie w biznesie, zależą od naszych umiejętności miękkich, w tym inteligencji emocjonalnej. To właśnie dzięki niej możemy sprawnie kierować zespołem, łagodzić konflikty, motywować innych do działania czy zyskać przychylność innych osób. Inteligencja emocjonalna ma więc duży wpływ nie tylko na nasze życie zawodowe, ale również osobiste. Umiejętność zarządzania własnymi emocjami jest kluczowa dla osób zatrudnionych niemal na każdym stanowisku, jednak w biznesie jest szczególnie istotna, ponieważ czasami zbyt emocjonalne podejście do pewnych spraw, może zrujnować nasz sukces. Czym jest inteligencja emocjonalna i jaka jest jej rola w biznesie? Podpowiadamy.
Czym jest inteligencja emocjonalna?
Termin inteligencji emocjonalnej po raz pierwszy pojawił się w 1995 roku w książce Daniela Golemana “Emotional Intelligence”. Był to psycholog oraz dziennikarz naukowy, który zrewolucjonizował obecne podejście do inteligencji. Specjalista ten twierdził, że obok inteligencji intelektualnej, czyli IQ jednym z kluczowych czynników determinujących sukces zawodowy, jest inteligencja emocjonalna, czyli EQ. Według niego to właśnie zdolność do zarządzania emocjami, a także umiejętność nawiązywania relacji międzyludzkich, bezpośrednio wpływała na nasz sukces w życiu zawodowym i osobistym. Czym jest więc inteligencja emocjonalna? Inteligencja emocjonalna nazywana jest też ilorazem emocjonalnym lub EQ. To pojęcie, poprzez które rozumiemy zdolność do wyrażania własnych emocji, ich rozumienia i kontrolowania, a także radzenia sobie z emocjami innych osób.
Poprzez inteligencję emocjonalną rozumie się więc swego rodzaju kompetencje psychologiczne obejmujące zdolność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych, a także cudzych. Obecnie wiemy już, że kompetencje zaliczane do inteligencji emocjonalnej są równie istotne jak te mierzone ilorazem inteligencji, czyli IQ. Umiejętność zarządzania swoimi i cudzymi emocjami, a także dostosowywanie się do własnych i cudzych zmian emocjonalnych to koncept, który zyskał szersze uznanie również dzięki pracy dwóch psychologów: Petera Saloveya i Johna Mayera, którzy w 1990 roku opracowali własny model IE.
Rola inteligencji emocjonalnej w biznesie
Inteligencja emocjonalna jest obok tradycyjnego IQ niezwykle istotna nie tylko w życiu osobistym, ale również zawodowym. Można jednoznacznie stwierdzić, że czynnik ten jest bardzo istotny w biznesie i niezależnie od branży może on odgrywać nawet pierwszoplanową relację, zarówno w kontaktach z klientami, jak i współpracownikami ze względu na to, że same twarde umiejętności czasami nie wystarczą, by zbudować relacje oparte na zaufaniu, które mogą nam pomóc odnieść sukces w życiu zawodowym. Z tego powodu najlepszą drogą, by osiągnąć zamierzone rezultaty w biznesie, jest połączenie kompetencji twardych i miękkich.
Rozwijanie swojej inteligencji emocjonalnej może przynieść nam wiele różnych korzyści. Badania dowodzą, że osoby u których poziom EQ jest wysoki, dużo lepiej radzą sobie ze stresem, potrafią sprawnie komunikować się z otoczeniem, mają większe poczucie własnej wartości i pozytywne podejście do życia. Dzięki temu łatwiej jest im radzić sobie nawet w trudnych sytuacjach zawodowych. Wysoki poziom inteligencji emocjonalnej ma korzystny wpływ nie tylko na nasze życie zawodowe i powodzenie w biznesie, ale również życie osobiste.
Badania wskazują na to, że wysoki poziom inteligencji emocjonalnej wskazuje na potencjał przywódczy. Dlatego niezależnie od obszaru, w jakim działamy, wysoki wskaźnik inteligencji emocjonalnej, pozwala nam łatwo, skutecznie i trwale nawiązywać relacje z klientami, współpracownikami czy partnerami biznesowymi. Z tego powodu rozwijać inteligencję emocjonalną powinny nie tylko osoby na stanowiskach kierowniczych i menedżerskich, ale również niższych szczeblach, ponieważ na każdym stanowisku aspekt ten może pomóc nam w osiąganiu lepszych wyników i rozwoju zawodowym.
Jakie są składniki inteligencji emocjonalnej?
Zgłębiając temat inteligencji emocjonalnej, warto zapoznać się z elementami, które ona obejmuje. Wśród nich według Daniela Golemana wymienia się 5 elementów EQ. Zalicza się do nich:
- samoświadomość – czyli świadomość własnych emocji. Umiejętność ich rozpoznawania, a także dostrzegania kontekstu, w których się one pojawiają. Dzięki temu możemy zrozumieć, w jaki sposób konkretne sytuacje wpływają na nasz stan emocjonalny, co pozwoli nam modyfikować nasze zachowania i reakcje na takie zdarzenia,
- samokontrolę – to kluczowy składnik inteligencji emocjonalnej, w kontekście, którego niezwykle istotne jest zrozumienie faktu, iż tylko i wyłącznie panując nad własnymi emocjami, możemy osiągnąć zamierzone rezultaty. Pamiętajmy, że to my jesteśmy panami własnych emocji, a nie odwrotnie. Dlatego umiejętność rozpoznawania momentów, w których emocje dochodzą do głosu i mogą negatywnie wpłynąć na nasze lub cudze samopoczucie jest istotna, by w takich sytuacjach nie oddawać im kontroli,
- motywację – to kolejna składowa inteligencji emocjonalnej, która pozwala podporządkować emocje obranym celom. Odnosi się ona do wytrwałości i konsekwencji w dążeniu do osiągnięcia zamierzonego efektu, ale również własnego zaangażowania. Tę składową inteligencji emocjonalnej możemy nieco poprawić, wykorzystując różne ćwiczenia wspierające wzbudzenie motywacji na nowo,
- empatię – to zdolność współodczuwania i wyobrażania sobie, co czuje druga osoba. Jest więc niezwykle istotnym składnikiem inteligencji emocjonalnej, który może przydać nam się zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Ten aspekt również możemy nieco poprawić, korzystając z różnych ćwiczeń, na przykład w postaci odkrywania scen czy skupianiu się na zrozumieniu przekonań i opinii, a także odczuć innych osób,
- umiejętności społeczne – są ostatnim składnikiem inteligencji emocjonalnej, na który składają się inne elementy, takie jak kompetencje miękkie, do których zalicza się umiejętność współpracy w zespole, budowania relacji czy przekazywania informacji. Kompetencje miękkie są obecnie dla wielu pracodawców nierzadko tak samo istotne jak twarde, a czasami nawet ważniejsze.
Dlaczego nie warto podejmować decyzji biznesowych pod wpływem emocji?
Osoby, które mają wysoki poziom inteligencji emocjonalnej, zazwyczaj dobrze radzą sobie z podejmowaniem decyzji biznesowych, nawet pod wpływem presji czasu i trudnych emocji. Warto jednak wiedzieć o tym, że zazwyczaj decydując o ważnych kwestiach dla własnego biznesu lub firmy, w której jesteśmy zatrudnieni, powinniśmy kierować się wyłącznie danymi analitycznymi i suchymi faktami. Podejmowanie jakichkolwiek decyzji pod wpływem emocji lub chwili, często przynosi efekt odwrotny do zamierzonego. Z tego powodu decyzje biznesowe zawsze powinny być dobrze przemyślane. Powinniśmy wziąć pod uwagę wszystkie argumenty za i przeciw konkretnym rozwiązaniom i na tej podstawie dobrać optymalne wyjście z sytuacji.
Wszelkie uczucia takie jak stres, panika czy niepokój, nie są dobrym doradcom zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Dlatego powinniśmy unikać podejmowania decyzji pod ich wpływem. Na przykładzie wielu przedsiębiorstw możemy zauważyć, że osoby, które myślą analitycznie, zazwyczaj osiągają sukcesy w środowisku biznesowym. Dlatego kluczem dla maksymalizacji skuteczności, jest wybór racjonalnej i obiektywnej decyzji. Mimo wszystko nie powinniśmy zawsze tłumić w sobie wszystkich emocji tylko ze względu na to, że podejmujemy decyzje biznesowe, ponieważ musimy być świadomi, że uczucia są częścią ludzkiego doświadczenia. Dlatego nie da się ich całkowicie wykluczyć z procesu podejmowania decyzji.
Dlaczego inteligencja emocjonalna jest cechą prawdziwych liderów?
Każda osoba, która chciałaby pracować na stanowisku menedżerskim lub kierowniczym, a więc być liderem, powinna posiadać wysoko rozwiniętą inteligencję emocjonalną. EQ jest niezbędną cechą każdego lidera. Niestety według badań przeprowadzonych przez Instytut Rozwoju Emocji, który przebadał 130 polskich managerów, wiemy, że 42% badanych osób uważało, że potrafi w wysokim stopniu rozpoznawać swoje emocje, podczas gdy w rzeczywistości potrafiło to 22% przebadanych.
W innym badaniu z kolei stwierdzono, że managerowie o wyższym poziomie inteligencji emocjonalnej wykazywali się większą skłonnością do zrozumienia decyzji zarządu firmy, nawet jeżeli nie były one dla nich korzystne. Dodatkowo preferowali oni jako metodę rozwiązania spornych konfliktów negocjacje i kompromis. Jak widać, budowanie zgranych, ale też efektywnych zespołów stworzonych z ludzi o różnych doświadczeniach i typach osobowości, wymaga od lidera nie tylko rozumienia strategii biznesowej firmy, ale także uczuć każdego z członków swojego zespołu. Dlatego tylko ci liderzy, którzy dbali o to, by komunikacja między nimi a pracownikami była sprawna, oparta na szacunku, zaufaniu i właściwych fundamentach, odnosili oczekiwane rezultaty.
Co więcej, inteligencja emocjonalna jest niezwykle istotna dla każdego lidera ze względu na to, że emocje managera czy kierownika mogą wpływać realnie na pozostałych członków jego zespołu. Dlatego umiejętność kierowania własnymi emocjami, a także rozumienia emocji, może generować to, co dzieje się w zespole, zarówno w pozytywnym tego słowa znaczeniu, jak i negatywnym. Dlatego nierzadko obserwuje się, że emocje panujące w zespole są swego rodzaju lustrem emocji jego managera. Z tego powodu lider powinien inspirować innych, być osobą energiczną i oddaną swojej pracy. Co więcej, badania wykazały, że liderzy o wyższej inteligencji emocjonalnej, są bardziej oddani pracy, rzadziej ją zmieniają i osiągają lepsze rezultaty ze względu na umiejętność motywowania podwładnych i odczuwania ich emocji.
Jak pracować nad inteligencją emocjonalną?
Praca nad inteligencją emocjonalną powinna uwzględnić rozwijanie wszystkich umiejętności, które Daniel Goleman zaliczył do składowych tego terminu, czyli samoświadomości, samoregulacji, motywacji, empatii oraz umiejętności społecznych. Żeby więc pracować nad inteligencją emocjonalną, musimy najpierw nauczyć się rozpoznawać i nazywać przeżywane przez siebie emocje. Na początku może to być trudne zadanie. Dlatego warto zacząć od spisywania swoich emocji w zeszycie lub notatniku, uwzględniając to, co czujemy, a także w jakiej sytuacji. Takie działanie pozwoli nam zyskać świadomość tego, co czujemy i co z nami się dzieje w konkretnych sytuacjach, dzięki czemu szybciej nauczymy się kontrolować swoje emocje, nawet podczas trudnych dla nas zdarzeń.
Kolejnym sposobem pracy nad inteligencją emocjonalną, jest nauczenie się wyrażania swoich emocji w przemyślany sposób, a więc nauczenie się dobierania sposobu ich wyrażania do odbiorców, a także miejsca, aby były one dobrze dopasowane do sytuacji. Co więcej, aby rozwinąć swoją inteligencję emocjonalną, musimy zrozumieć to, że nasze emocje nie są naszą słabością, lecz naturalną reakcją organizmu na pewne sytuacje. Dlatego nie możemy ich wypierać, lecz nauczyć się je kontrolować tak, aby nie wpływały one negatywnie na naszą równowagę psychiczną czy umiejętność podejmowania decyzji.
Podczas pracy nad rozwojem swojej inteligencji emocjonalnej możemy wykorzystać analizę SWOT, na podstawie której uświadomimy sobie, jakie są nasze mocne i słabe strony, możliwości i ograniczenia, dzięki czemu zweryfikujemy obszary, nad którymi powinniśmy popracować. Pamiętajmy również, że czasami warto zainwestować w profesjonalną pomoc specjalistów, a więc umówić się na spotkanie z psychologiem lub coachem, by nauczyć się budować inteligencję emocjonalną i nauczyć się poszukiwania rozwiązań, a także poczucia sprawczości w każdej sytuacji.
